"...And Justice for All" - Metallica [Recenzja]

W nocy z 26 na 27 września 1986 roku, muzycy jechali autokarem ze Sztokholmu do Kopenhagi na kolejny koncert. Zdarzył się jednak tragiczny wypadek; pojazd wpadł w poślizg, wyleciał z autostrady i przewrócił się na bok. Śpiący wówczas Burton wyleciał przez okno i został przygnieciony przez autobus. Pozostałym nic się nie stało, jednak stracili przyjaciela i jedną z głównych sił napędowych zespołu. Mimo, że za większość pomysłów kompozycyjnych odpowiedzialni byli Lars Ulrich i James Hetfield, to właśnie Burton wnosił sporo ciekawych pomysłów, dzięki którym mogli uprogresywniać te kompozycje.

Panowie za tworzenie nowego materiał wzięli się dopiero rok później, Wraz z nowym basistą, Jasonem Newstedem, podjęto decyzje, by tym razem propozycje kompozycji wychodziły od każdego muzyka i w zespole zapanowała pełna demokracja. Tak się jednak nie stało, i ponownie głównym głosem decyzyjnym w kwestii repertuaru byli panowie Ulrich i Hetfield. Ostatecznie jedynym wkładem nowego basisty w cały album, był główny riff do Blackened. Poza tym jednak, James i Lars znów zamknęli się w garażu i znów skomponowali praktycznie cały materiał. Jak wspominają, skupili się wtedy na mocnym rozbudowywaniu piosenek, chcąc oddać hołd Burtonowi i zobaczyć, jak sami poradzą sobie w pisaniu progresywnego materiału.

Sesje trwały od lutego do maja 1988 roku. Jasonowi dano wyraźnie do zrozumienia, że nie jest jeszcze pełnoprawnym członkiem Metalliki; wszystkie partie basu zarejestrował w jeden dzień, a pozostali muzycy nawet nie pofatygowali się na ową sesję. Z nagrywaniem trzeba było się spieszyć, bo zespół miał już zaplanowane koncerty, na które ruszył już w czerwcu. Trasa zaczynała się we wrześniu, a wytwórnia coraz bardziej naciskała na wydanie nowego albumu. Tylko że materiał nie był jeszcze zmiksowany. Hetfield i Ulrich przylatywali więc do studia między kolejnymi koncertami. By najlepiej opisać wynik tych "eksperymentów", przytoczę teraz opowieść Steve'a Thompsona:

Lars miał konkretną wizję brzmienia bębnów. Powiedziałem więc Michaelowi Barbiero, żeby popracował z nim nad bębnami i jak skończą, niech mnie zawołają. Minęło dużo czasu, zanim się uwinęli. Kiedy mnie zawołali, Lars był szczęśliwy. Posłuchałem, co tam wykombinowali, ale brzmiało to okropnie. Zupełnie mi się nie podobało. Wyrzuciłem więc wszystkich z pomieszczenia, został chyba tylko Hetfield. Zmieniłem brzmienie, dodałem bas, gitary. (...) Skończyłem miksy, Hetfield pokazał mi kciuki w górę, zawołałem więc pozostałych. Lars wszedł, posłuchał kilku sekund, pokręcił głową i powiedział: "Zatrzymaj taśmę". "W czym problem?". "Co się stało z moim brzmieniem bębnów?". Musieliśmy przywrócić jego brzmienie bębnów A następnie powiedział: "A teraz bas. Chcę, żebyś wyciszył bas tak, żeby go ledwie było słychać". Pomyślałem, że to żart, ale zrobiłem to. Opuściłem go o jakieś 6-8 decybeli.

Tak właśnie powstało (nie)sławne brzmienie ...And Justice for All.

Album okazał się jednak wielkim sukcesem, sprzedając się w wielomilionowym nakładzie, a także zapewniając zespołowi nagrodę Grammy za utwór One.

Pomimo tego, że nie nazwałbym ...And Justice for All klonem Ride the Lightning lub Master of Puppets, nie da się ukryć, że jeśli chodzi o kolejność następujących po sobie utworów, da się wskazać kilka podobieństw. Pierwsze z nich dostajemy już na początek, bowiem zaczynamy od Blackened, czyli rozpędzonego, trashowego i potężnego ciosu prosto w twarz. Zacznijmy od mniej oczywistej rzeczy, czyli od tekstu; trzeba przyznać, że w takie rejony Hetfield jako tekściarz się jeszcze nie zapuszczał, ponieważ śpiewa tu o umierającej planecie i o tym, że trzeba o nią dbać. Kompozycyjnie mamy tu rasowy killer typowy dla Mety; jest tu parę zwrotów tempa, aczkolwiek przez całe 7 minut mamy bardzo dobry i spójny klimat, który gwarantuje świetne wrażenia z odsłuchu. No i w końcu najczęściej poruszany temat przy okazji tej płyty, więc miejmy go z głowy już na początku: bębny Larsa. Rzeczywiście, brzmienie jest dość kontrowersyjne, momentami uwypukla wręcz niedostatki gry Ulricha, jednak naokoło tyle się dzieje, że na spokojnie da się do tego brzmienia przyzwyczaić i przestać zwracać na nie uwagę. Mi nie przeszkadza zanadto, więc odbieram też i samą zawartość na nieco innej płaszczyźnie. No dobrze, skoro kwestię perkusji mamy już za sobą, to pozwolę sobie również zakończyć temat Blackened jednym słowem: mocarne.

Blistering of Earth

Terminate its worth

Deadly nicotine

Kills what might have been

Callous frigid child

Nothing left to kill

Never seen before

Breathing nevermore

Never

Fire to begin whipping dance of the dead

Blackened is the end

To being whipping dance of the dead

Color our world blackened

W utworze tytułowym (pod indeksem drugim - kolejne podobieństwo do poprzednich dwóch albumów) najbardziej słychać pogubienie muzyków, ale i wielkie ambicje by stworzyć coś bardziej wyszukanego niż zestaw prostych trashowych serii. ...And Justice for All to zdecydowanie najbardziej progresywny kawałek w repertuarze Metalliki. Wiem, że niektórych odstraszy już sam czas trwania (prawie 10 minut!), ale warto zrobić chociaż jedne podejście. Może nie są to jakieś wyżyny metalowej progresywności (zwłaszcza jeśli chodzi o finezję w przejściach), ale z pewnością nie można powiedzieć, by fan Metalliki "po Kill 'Em All" się tu nudził. Najpierw akustyczny wstęp, a później stopniowo rozwijamy kompozycję, by w końcu przejść do jednego z najbardziej zaangażowanych tekstów Hetfielda. Jak sam wspomina, inspiracji dostarczyła im... telewizja. I nie mówię tu tylko o filmie ...i sprawiedliwość dla wszystkich z Alem Pacino, ale podobno samo oglądanie CNN namieszało muzykom w głowach i uświadomiło im, jak bardzo świat jest skorumpowany. ...And Justice for All to bezkompromisowa krytyka systemu sądownictwa z mocnym napiętnowaniem jego niedostatków i podważaniem jego obiektywności. Warto jednak dodać, że tekst został tu okraszony naprawdę udaną muzyką. Nie ukrywam, że pierwsze kilka podejść okazało się dla mnie raczej nieudanych; czułem się za bardzo pogubiony i nie wiedziałem o co w tym chodzi. "Serio? Powtarzanie w kółko tych samych motywów to jest niby >progresywność<?" No cóż, dla Mety najwyraźniej tak. Jeśli ktoś lubi coś takiego, to będzie na tym kawałku z pewnością bardzo dobrze się bawić. Mi zajęło trochę czasu by się do niego przekonać, dzięki czemu mogę dziś powiedzieć, że bardzo go lubię. Ostrzegam jednak, że nie dla każdego może to być od razu miła konfrontacja i sporo słuchaczy może się tu nieźle wynudzić.

Lady justice has been raped, truth assassin

Rolls of red tape seal your lips, now you're done in

Their money tips her scales again, make your deal

Just what is truth? I cannot tell, I cannot feel

The ultimate in vanity

Exploiting their supremacy

I can't believe the things you say

I can't believe, I can't believe the price

You pay

Nothing can save us

Justice is lost, justice is raped, justice is gone

Pulling your strings, justice is done

Seeking no truth, winning is all

Find it so grim, so true, so real

Eye of the Beholder to piosenka z kolejnym zaangażowanym społecznie tekstem. Tym razem dotyczy on jednak ograniczania wolności słowa (a także wolności jako takiej). Trzeba przyznać, James na poziomie tekściarza zdecydowanie się rozwinął i na ...And Justice for All widać doskonale ten progres. Co do samej warstwy kompozycyjnej: jest średnio. Niby wszystko tu gra, ale nawet rozciągnięty do granic możliwości utwór tytułowy przekonywał mnie bardziej. Jakoś ani nie ma to większej mocy, ani nie wpada w ucho, ani specjalnie nie angażuje. Szkoda, bo czuć wyraźny spadek poziomu.

Do you see what I see?

Truth is an offense

You silence for your confidence

Do you hear what I hear?

Doors are slamming shut

Limit your imagination

Keep you where they must

Czwarty numer na płycie to ballada? Znamy to już z dwóch poprzednich albumów. Zarówno Fade to Black jak i Welcome Home (Sanitarium) są już dziś klasykami, jednak żadna z nich nie dorasta popularnością do pięt One. To jedna z ikonicznych kompozycji Metalliki, znana nawet tym, którzy zespołu nie za bardzo słuchają, a być może nawet o nim nie słyszeli. Najpierw niespieszny, powoli się rozwijający wstęp, a następnie przechodzimy do najbardziej poruszającego tekstu na płycie, który opowiada historię okaleczonego na wojnie żołnierza, który prosi, by pozwolono mu umrzeć (mocna inspiracja Johnny poszedł na wojnę). Cóż mam o tej piosence napisać, co nie zostałoby jeszcze napisane? Z pewnością nagroda Grammy w kategorii Najlepsze Metalowe Wykonanie "im się po prostu należała". Najpierw balladowe zwrotki, ostrzejsze refreny, aż w końcu konkretne przyspieszenie i jazda bez trzymanki już do samego końca. Po prostu klasyk. Wstyd nie znać!

Darkness imprisoning me

All that I see, absolute horror

I cannot live, I cannot die

Trapped in myself, body my holding cell

Landmine has taken my sight

Taken my speech, taken my hearing

Taken my arms, taken my legs

Taken my soul, left me with life in Hell

Czy The Shortest Straw jest kolejnym udanym utworem? Cóż, na pewno ma dobry początek. Instrumenty fajnie się zazębiają i tworzą intrygującą oprawę pełną kilku zwrotów akcji i ciekawych zagrań, zapowiadając niebanalny utwór. Dalej jednak jest raczej przeciętnie, choć niekoniecznie nieudanie. Jest to dość przyjemna i raczej typowa dla Metalliki piosenka, która dużo nie wnosi do płyty, ale jak już leci, to słucha się jej bardzo dobrze. O czym tym razem opowiada James-tekściarz? Przytacza paranoiczną atmosferę lat 50., kiedy to Joseph McCarthy straszył Amerykanów znanymi ludźmi z kręgów władzy i show-businessu, którzy mieli podejrzenia komunistycznej przeszłości. Z pewnością chociaż na tym polu Hetfield nie zawiódł i wyskrobał kolejny znakomity tekst. Szkoda, że muzyka nie dorasta mu do pięt i nie potrafi równie ciekawie go opowiedzieć, ale no nie ma co się nad tym kawałekim znęcać - nie jest w końcu najgorzej.

Shortest straw

Challenge liberty

Downed by law

Live in infamy

Rub you raw

Witchhunt riding through

Shortest straw

This shortest straw has been pulled for you

Nienajprzyjemniejsze wrażenie po The Shortest Straw skutecznie zaciera Harvester of Sorrow. To jedna z najlepszych piosenek na albumie. Kroczący riff i mroczne powolne tempo mogą spokojnie stanowić pewien rodzaj hołdu dla Black Sabbath, chociaż - by być uczciwym - należy zauważyć, że brakuje mimo wszystko tu trochę ciężaru i nieco gęstszego klimatu. Sama kompozycja jednak rozpoczyna się bardzo intrygująco i skutecznie przyciąga uwagę całkiem niezłym riffowaniem. Po wcale nie przydługim wstępie wchodzi Hetfield i wypluwa z siebie kolejne wersy, które układają się w historię mężczyzny molestowanego za młodu, a przenoszącego w dorosłym życiu te doświadczenia na swoją rodzinę. Przejmujący tekst i naprawdę mocny numer, który wciąga i potrafi skutecznie zapaść w pamięć.

My life suffocates

Planting seeds of hate

I've loved, turned to hate

Trapped far beyond my fate

I give, you take

This life that I forsake

Been cheated of my youth

You've turned this lie to truth

The Frayed Ends of Sanity to raczej mało wyróżniający się kawałek, jednak z pewnością zasługuje na uwagę. Mamy tu szybki riff i Jamesa wypluwającego z siebie kolejne wersy. Niestety, jest on zdecydowanie za długi; jak na 8 minut, dzieje się zdecydowanie za mało, by uznać to za kompozycję wciągającą i udaną. Może i słucha się tego dobrze, ale gdyby skrócić go o połowę - tylko by na tym zyskał.

Birth of terror, death of much more

I'm the slave of fear, my captor

Never warnings, spreading its wings

As I wait for the horror she brings

Loss of interest, question, wonder

Waves of fear, they pull me under

To Live Is to Die kontynuuje niestety niechlubną tradycję The Call of Ktulu i Orion, tu jednak wzbijając się na istne wyżyny nudziarstwa. Główny riff tego utworu został ułożony przez Cliffa Burtona podczas sesji do Master of Puppets. Muzycy chcieli złożyć mu na ...And Justice for All hołd, więc uznali że ułożą instrumentalny utwór w stylu tragicznie zmarłego basisty. Niestety, te 10 minut to prawdziwa karuzela nudy i kręcenia się wokół jednego motywu, co obnaża tylko brak pomysłów na samą kompozycję. Nie zdziwiłbym się, gdyby słuchacz, który pierwszy raz tego słucha, wyłączył płytę, albo po prostu zasnął.

Jeśli jednak ktoś by płytę wyłączył, sporo by stracił. Jeśli ktoś natomiast zasnął, to na pobudkę Metallica funduje nam jeszcze Dyers Eve. To zdecydowanie najszybszy numer na płycie, przywodzący na myśl czasy Kill 'Em All. Hetfield wylał tu z siebie całą frustrację, których źródeł można upatrywać się w jego dzieciństwie. Nic dziwnego, że śpiewa tu z taką furią i autentyczną wściekłością łatwo wyczuwalną w głosie. Całość jest może mało skomplikowana, ale galopuje do przodu z całą mocą i jak najbardziej może się podobać.

Dear mother, dear father

What is this hell you have put me through?

Believer, deceiver

Day in, day out, lived my life through you

Pushed onto  me what's wrong or right

Hidden from this thing that they call life

Dear mother, dear father

Every thought I'd think you'd disapprove

Curator, dictator

Always censoring my every move

Children are seen but are not heard

Tear out everything inspired

Podczas komponowania i nagrywania ...And Justice for All, panowie porwali się na bardzo trudne zadanie, szczególnie dla muzyków o ich umiejętnościach. Czy wyszli z tego starcia z tarczą? I tak, i nie. Przede wszystkim warto już na samym początku wspomnieć, że ten album jest zdecydowanie za długi. Ponad 60 minut grania? Ciężko jest przez taki okres czasu utrzymywać uwagę odbiorcy. I nie zawsze się to tu udaje, bo ...And Justice for All to płyta cholernie nierówna. Z jednoznacznie udanych utworów wyróżniłbym tylko Blackened, One, Harvester of Sorrow i Dyers Eve, a radę daje jeszcze kawałek tytułowy. Poza tym jednak mamy tu po prostu mielizny. Panowie za bardzo skupili się na rozciąganiu poszczególnych piosenek, zapominając jednak o nieco większym dopracowaniu melodii; przejścia często są toporne, melodie rzadko kiedy zapadają w pamięć, a prawie każdy numer jest niepotrzebnie rozciągnięty. Czy jednak nie ma tu żadnych pozytywów. Są, jak najbardziej, bo, co by nie mówić, znalazło się tu sporo naprawdę udanej muzyki. Te 5 utworów, które wcześniej wymieniłem, trzymają fason i słucha się ich naprawdę dobrze. Czuć jednak regres w stosunku do Master of Puppets wynikający jednak bardziej z zagubienia zespołu i ich przerostu ambicji nad faktycznymi umiejętnościami, niż ze spadku formy.

Ocena: 6/10

...And Justice for All: 65:24

1. Blackened - 6:41

2. ...And Justice for All - 9:47

3. Eye of the Beholder - 6:30

4. One - 7:27

5. The Shortest Straw - 6:36

6. Harvester of Sorrow - 5:46

7. The Frayed Ends of Sanity - 7:44

8. To Live is to Die - 9:49

9. Dyers Eve - 5:13